Hippocratic oath is somehow common among other declaration before uphold a medical profession. Although not compulsory, many have practiced before they are given an official medical title.
It was written in Greek by Hippocrates, yet the current translated version was revised many time already. Below is one of the translated version:
Apollo Physician and Asclepius and Hygieia and Panacea and all the gods and goddesses, making them my witnesses, that I will fulfill according to my ability and judgment this oath and this covenant: To hold him who has taught me this art as equal to my parents and to live my life in partnership with him, and if he is in need of money to give him a share of mine, and to regard his offspring as equal to my brothers in male lineage and to teach them this art - if they desire to learn it - without fee and covenant; to give a share of precepts and oral instruction and all the other learning to my sons and to the sons of him who has instructed me and to pupils who have signed the covenant and have taken an oath according to the medical law, but to no one else. I will apply dietetic measures for the benefit of the sick according to my ability and judgment; I will keep them from harm and injustice. I will neither give a deadly drug to anybody if asked for it, nor will I make a suggestion to this effect. Similarly I will not give to a woman an abortive remedy. In purity and holiness I will guard my life and my art. I will not use the knife, not even on sufferers from stone, but will withdraw in favor of such men as are engaged in this work. Whatever houses I may visit, I will come for the benefit of the sick, remaining free of all intentional injustice, of all mischief and in particular of sexual relations with both female and male persons, be they free or slaves. What I may see or hear in the course of the treatment or even outside of the treatment in regard to the life of men, which on no account one must spread abroad, I will keep to myself holding such things shameful to be spoken about. If I fulfill this path and do not violate it, may it be granted to me to enjoy life and art, being honored with fame among all men for all time to come; if I transgress it and swear falsely. may the opposite of all this be my lot.
Even though being popular in Cambodia, it might be uncommon in other countries since they opt for Declaration of Geneva, as below:
AT THE TIME OF BEING ADMITTED AS A
MEMBER OF THE MEDICAL PROFESSION:
• I SOLEMNLY PLEDGE to consecrate my life to the service of humanity;
• I WILL GIVE to my teachers the respect and gratitude that is their due;
• I WILL PRACTICE my profession with conscience and dignity;
• THE HEALTH OF MY PATIENT will be my first consideration;
• I WILL RESPECT the secrets that are confided in me, even after the patient has died;
• I WILL MAINTAIN by all the means in my power, the honour and the noble traditions of the medical profession;
• MY COLLEAGUES will be my sisters and brothers;
• I WILL NOT PERMIT considerations of age, disease or disability, creed, ethnic origin, gender, nationality, political affiliation, race, sexual orientation, social standing or any other
factor to intervene between my duty and my patient;
• I WILL MAINTAIN the utmost respect for human life;
• I WILL NOT USE my medical knowledge to violate human rights and civil liberties, even under threat;
• I MAKE THESE PROMISES solemnly, freely and upon my honour.
Similar to Hippocratic Oath, Declaration of Geneva was also undergone revision.
So, which one is better according to your view?
LAY Sovannvathana
Showing posts with label Medical. Show all posts
Showing posts with label Medical. Show all posts
Sunday, February 10, 2013
Wednesday, September 12, 2012
ជំងឺរលាកស្រោមខួរដោយបាក់តេរី Bacterial Meningitis
Author: Vann
saidbyvann.blogspot.com
Aseptic meningitis ភាគច្រើនសំដៅលើ Viral Meningitis តែអាចមានមូលហេតុផ្សេងទៀត ដូចជា សរីរាង្គផ្សេងដែលឆ្លងរោគ (Lyme disease, syphilis, tuberculosis), ការបង្ករោគនៅក្បែរ Meninge (បុសខួរ, បុសepidural, venous sinus empyema), ការប៉ះពាល់នឹងសារធាតុគីមី (NSAID, Immunoglobulin IV), ជំងឺautoimmune, នឹងជំងឺជាច្រើនទៀត។
ចំពោះ Neonate (ក្មេងទើបនឹងកើត) បាត់តេរីដែលបង្កអោយរលាកស្រោមខួរ គឺជាបាក់តេរីដែលបង្កអោយមាន Neonatal sepsis។
ចំពោះក្មេងក្រោម៣ខែ Escherichia coli, Listeria monocytogenesនិង Streptococci B
ចំពោះក្មេងពីអាយុ ៣ខែ ទៅ ១៦ ឆ្នាំ HaemophilusInfluezae B (Hib)Neisseria meningitidis និង Streptococcus Pneumoniae (Pneumococcus)។
ចំពោះមនុស្សពី ១៨ ឆ្នាំទៅ S. Pneumoniaeនិង N. Meningitidisហើយ Listeria សំរាប់មនុស្សអាយុច្រើន។
ផ្សេង៖ អ្នកជំងឺក្រោយវះកាត់ Staphylococcus aureus, P.aeruginosa, អ្នកជំងឺមានshuntបេះដូង S.epidermidis, S.aureus, gram-negative bacilli, ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ Listeria, អ្នកជំងឺNeutropenia Gram-negative bacilli និង P. aeruginosa.
អ្នកជំងឺរលាកស្រោមខួរផ្ទួនៗ(recurrent) ឬ subacuteច្រើនមាន M.Tuberculosis, ផ្សិត។
សឹងតែគ្រប់ករណីនៃជំងឺរលាកស្រោមខួរ ចាប់ផ្ដើមពីមេរោគធ្វើcolonisationនៅ nasopharynxលើកលែងតែ Listeria ដែលចូលក្នុងឈាមតាមចំណីអាហារកខ្វក់។ បាក់តេរី Pneumococci និង N.Menigitidisអាចបញ្ចេញ IgA protease ដើម្បីយកឈ្នេះលើIgA។
ក្រោយពេលឆ្លងកាត់ Epitheliumទៅដល់ឈាម ហើយឆ្លងកាត់ Blood-brain barrier [Vann1] ទៅក្នុង Subarachinoid space។នៅក្នុងទឹក CSF សារធាតុlipopolysaccharide (subcapsule) និងស្រោមបាក់តេរី (និងបានពីlysisរបស់បាក់តេរី) បង្កើតជា ប្រតិកម្មinflammationយ៉ាងខ្លាំងមួយ។ ប្រតិកម្មនេះ ត្រូវបានជួយដោយពួកកោសិកាដូចMacrophage ដែលបង្កើត cytokine មានដូចជា IL1, IL6, matrix metalloprotease, TNFαនិងmediator ច្រើនទៀត។ Cytokinesនេះហើយដែលធ្វើអោយខូចខាតនៅក្នុង Subarachnoid space បង្កជាNeuronal injury និង apoptosis។Cytokines ជាមួយនិង proteolytic enzyme ធ្វើអោយខូច integrity របស់ membrane នាំអោយហើមកោសិកា។ ការកើតឡើងនៃសភាពហើមខួរក្បាលនេះ បន្ថែមទំងន់លើ Intracranial hypertension ដែលអាចធ្វើអោយមាន Brain herniation ស្លាប់។
ដោយសារធម្មតា នៅក្នុង CSF មិនសូវមាន complements វាជាហេតុធ្វើអោយមេរោគអាចបំបែកខ្លួនបានច្រើន។ Inflammation នៅក្នុង Meninges និង Ventricle ធ្វើអោយមាន Polymorphonuclear response ដែលនាំអោយកើន Protein និង Glucose (ដើម្បីប្រើប្រាស់) ក្នុង CSF។ Inflammation និង ការខូចខាតកោសិកា អាចនឹងធ្វើអោយមាន Empyema និង អាប់សែ ក្នុងករណីបាក់តេរី Gram-negative។ Exudate របស់ Inflammation យ៉ាងខាប់នេះ អាចធ្វើអោយស្ទះ aqueduct of Sylviusនិងផ្លូវនៅក្នុង CNS ធ្វើអោយមាន Obstructive & Communicating hydrocephalus។
Cytokines ក៏បណ្ដាលអោយមានបំរែបំរួលជញ្ជាំងសរសៃឈាមដែរ។ វាអាចធ្វើអោយកោសិកាEndotheliumរបស់arterioleហើម និង បំបែកខ្លួន ហើយករណីនេះក៏អាចកើតក្នុងសរសៃ Vein ផងដែរ ដែលធ្វើអោយមាន Mural thrombi ហើយobstruct flow។ ជាលទ្ធផលគឺ ការកើនឡើងនូវSodium និងទឹក intracellular។ ការហើមខួរក្បាលធ្វើអោយចរន្តឈាមខួរក្បាលថយចុះ ដែលជាហេតុធ្វើអោយកាន់តែកើន Intracranial pressure និង Herniation រឺ Ischemia។ វាក៏អាចធ្វើអោយមានការបញ្ចេញ ADH ច្រើន ដែលអោយជា Syndrome of inappropriate antidiuretic hormone secretion (SIADH) ដែលសង្កេតឃើញមានលើអ្នកជំងឺរលាកស្រោមខួរភាគច្រើន ហើយធ្វើអោយមានការចាល់ទឹកកាន់តែខ្លាំង។
បើសិនមានហើមខួរធ្ងន់ធ្ងរ វាធ្វើអោយមានរុញខ្សែកណ្ដាលរបស់ខួរទៅខាងcaudal គៀបនឹង foramen magnum។ ការរុញនេះក៏ធ្វើអោយសង្កត់ លើ Parahippocampalgyri, cerebellum រឺទាំងពីរ។ បាតុភូតនេះ ធ្វើអោយអ្នកជំងឺប្រែប្រួលconsciousness និង postural reflexes។ លើសពីនេះទៀត វាធ្វើអោយមាន palsy លើ Cranial nerves ទី៣ និង [Vann2] ទី៦[Vann3] ហើយបើមិនព្យបាលទេ ធ្វើអោយមាន decerebrationរឺ decortication ដែលធ្វើអោយគាំងបេះដូង រឺ ឈប់ដកដង្ហើម។
· មិនសូវបៅ
· Lethargy
· Irritability
· Apnea
· Listlessness អស់កំលាំង
· Apathy
· Fever
· Hypothermia
· Seizures
· Jaundice
· ប៉ោងបង្ហើយ
· ស្លេក
· Shock
· Hypotonia
· Shrill cry យំស្រួយ
· Hypoglycemia
· Intractable metabolic acidosis
ចំពោះទារកនិងកុមារ៖ រោគសញ្ញាច្បាស់លាស់ជាងហើយអាចមានក្រោយជំងឺ Upper Respiratory Tract
· រឺងក
· Opisthotonos
· ប៉ោងបង្ហើយ
· Convulsions
· Photophobia
· ឈឺក្បាល
· Alterations of the sensorium
· Irritability
· Lethargy
· Anorexia
· ចង្អោរ
· ក្អួត
· Coma
· Fever (ជាទូទៅមាន, តែក្មេងឈឺខ្លាំងខ្លះមាន hypothermia)
· យកចិត្តទុកដាក់ចំពោះអ្នកជំងឺដែលសង្ស័យ និង អ្នកដែលមានRisk អាចផ្ដល់អោយការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យទាន់ពេល និង ព្យាបាលបានល្អ
· Cardinal sign of meningitis (ក្ដៅខ្លួន, ក្អួត, រឹងក) មិនងាយជួបប្រទះទេ។
ទារក និង កុមារ៖
· Kernig and Brudzinski signs ជារោគសញ្ញាមានប្រយោជន៍បើមាន ប៉ុន្តែរោគសញ្ញាទាំងនេះអាចគ្មាន (ជាមួយនឹង រឹងក) ចំពោះក្មេងអាយុតិច (តិចជាង១ឆ្នាំ) ខ្សោយ ឬ malnourished។
· រោគសញ្ញានៅស្បែក អាចមានតាំងពី nonspecific blanching, erythematous, maculopapular rash ដល់ទៅ petechial ឬpurpuric rash, ដែលជារោគសញ្ញាចរិករបស់ meningococcal meningitis.
· អ្នកជំងឺអាចមានកន្លែងinfection ផ្សេងទៀត។រោគសញ្ញាដែលកំពុងមានអាចនាំទៅរកកន្លែងទាំងនោះ ធ្វើអោយខាតពេលក្នុងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺរលាកស្រោមខួរ។
· ប្រហែលអ្នកជំងឺ 15%មាន រោគសញ្ញា focal neurologic នៅពេលធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ។វត្តមាននៃរោគសញ្ញា focal neurologic signs អាចអោយយើងទស្សន៍ទាយបានពីកំឡុងពេល complicationក្នុងពេទ្យ និង វិបត្តិសំខាន់រយះពេលយូរ
· Generalized ឬ focal seizures អាចរកឃើញលើអ្នកជំងឺ33%។ Seizures ដែលកើតឡើងក្នុងកំឡុង 3ថ្ងៃដំបូងនៃជំងឺ ហាក់មិនសូវផ្ដល់អោយនូវលក្ខណៈបុរេនិមិត្តប៉ុន្មានទេ។ តែបើមាន seizures រយះពេលយូរ ឬ ពិបាកគ្រប់គ្រង ជាពិសេសបន្ទាប់ពីថ្ងៃសំរាកពេទ្យទី៤ទៅ គឺជាកត្តាសំរាយព្យាករណ៍វិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ។
· ក្នុងដំណាក់កាលយូរនៃជំងឺនេះ អ្នកជំងឺខ្លះអាចកើតមានជារោគសញ្ញា focal CNS ហើយនិងរោគសញ្ញា systemic (ដូចជាគ្រុន) ដែលបញ្ជាក់ពី significant collection ទឹកក្នុង subdural space។ Incidence នៃ subdural effusion គឺមិនទាក់ទងនឹងbacterial organism ដែលបង្កជំងឺទេ។
· ប្រហែលទារកនិងក្មេង 6%មានសញ្ញានៃ disseminated intravascular coagulopathy និងendotoxic shock។ សញ្ញាទាំងនេះជាព្យាករណ៍នៃបុរេនិមិត្តមិនល្អ។
Lumbar Puncture ត្រូវបានហាមក្នុងករណីអ្នកជំងឺមានលក្ខណៈ៖ Unstable ជាមួយនិង hypotension, Respiratory distress, អាប់សែខួរ, ដុំខួរក្បាល រឺ មូលហេតុផ្សេងទៀតដែលធ្វើអោយកើនសំពាធក្នុងក្បាល រឺ infection នៅកន្លែង puncture។ ការសិក្សា hematologic និង radiologic (CT ឬ MRI ក្បាល) អាចជួយដល់ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យក្នុងករណីនេះ។
សារធាតុគីមី ក្នុង CSF ប្រែប្រួលទៅតាម maturity និងអាយុរបស់ទារក។
ចំពោះក្មេងដែលមាន pleocytosisក្នុង CSF, ការប៉ាន់ស្មានអាចធ្វើតាម៖
· Positive CSF Gram stain
· Neutrophil ≥ 1000/ mCL
· Protein ≥ 80mg/dL
· Peripheral blood neutrophil ≥ 10 000/mCL
· ប្រវត្តិ seizure មុនរឺ ពេលមានរោគសញ្ញា
ដោយឡែកចំពោះទារក ឬ កុមារវិញ
ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យអាស្រ័យលើCSF។ គួរតែវាស់ Opening pressure នៃ CSF ចំពោះក្មេងអាយុច្រើន។ ព៌ណរបស់ CSF ក៏គួរតែកត់ត្រាទុកដែរ។ បើសិនទឹក CSF មិនថ្លាទេនោះ គ្រូពេទ្យត្រូវធ្វើការព្យាបាលភ្លាមដោយមិនបាច់ចាំលទ្ធផលពិសោធ CSF។
បើអ្នកជំងឺ មានរោគសញ្ញា Intracranial Hypertension គួរតែគិតព្យាបាលដោយមិនបាច់ធ្វើ Lumbar puncture។ ការធ្វើLumbar Puncture អាចធ្វើនៅពេលក្រោយទៀតនៅ ពេលIntracranial pressure ស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង។
ចំពោះអ្នកជំងឺ ដែលធ្លាប់ព្យាបាលខ្លះហើយ
CSF អាចនឹងsterile ក្នុងករណី Pneumococcus និង Meningococcusទោះបី ជាកំរិត Protein និង Glucose នៅក្នុង CSF នៅតែខ្ពស់ក៏ដោយ។ ទោះជាលទ្ធផលBacteria test អវិជ្ជមានក៏ដោយ ក៏មិនត្រូវដកចេញនូវគំនិតថាមកពីបាក់តេរីឡើយ។
· Brain abscess
· Subdural/epidural abscess
· Brain tumors
· CNS leukemia
· Lead encephalopathy
· Meningitis, fungal
· CNS tuberculosis
· Hypersensitivity to drugs (trimethoprim-sulfamethoxazole, intravenous immune globulin, antithymocyte globulin)
· Disorders associated with vasculitis such as Kawasaki disease and collagen vascular disease
Neonate: ចាប់ផ្ដើមការព្យាបាលភ្លាមតាំងពីពេលដែលសង្ស័យថារលាកស្រោមខួរ។ គួរតែយក Blood និង CSF culture មុនពេលធ្វើការព្យាបាល។ តែបើទារកត្រូវការventilator ហើយការចាក់ឆ្អឹងខ្នងមិនត្រូវបានអនុញ្ញាត យើងត្រូវចាំទាល់តែទារកនោះstable សិន។ ត្រូវតាមដានfluid administration។ ទារកទើបកើតមានរលាកស្រោមខួរងាយមាន SIADH។ គួរដាក់electrolyte តាមseizure ពិសេស ៧២ម៉ោង នៃជំងឺ។ Intracranial Hypertension (ដោយសារហើមខួរ)មិនសូវគ្រប់គ្រងបានទេ។ ត្រួតពិនិត្យ Blood gas levels ដើម្បីអោយច្បាស់ថាដាក់អុកស៊ីសែនគ្រប់ និងមានមេតាបូលីសនឹងនរ។ ធ្វើ MRI + gadoteridol, Ultrasonography, CT+contrastដើម្បីកំណត់Intracerebral pathology។ ទារកដែលជាពីរលាកស្រោមខួរក៏គួរធ្វើតេស្តរកការខូចខាតសោតវិញ្ញាណផងដែរ។
ទារក និង កុមារ៖ គួរទទួលបានទាំងការព្យាបាលនិងការថែទាំ។ គ្រប់កុមារទាំងអស់ត្រូវឆ្លងកាត់ការធ្វើតេស្តរកវិបត្តិសោតវិញ្ញាណបន្ទាប់ពីជា។
ការប្រើប្រាស់ថ្នាំ
គោលបំណងនៃការព្យាបាលគឺធ្វើអោយ CSF Sterile ពីមេរោគដោយAntibiotics និង រក្សានូវ Cerebral and systemic perfusion។
Supportive therapy មានដូចជា dehydrationជាមួយ Replacement fluids, ការព្យបាលshock, disseminated intravascular coagulation, inappropriate antidiuretic hormone secretion, seizures, increased intracranial pressure, apnea, arrhythmias និង coma។Supportive therapy ក៏ទាក់ទងនូវការរក្សាចំនួនគ្រប់គ្រាន់នៃ cerebral perfusion ពេលហើមខួរ។
ការបន្ថែម Anti-inflammatory អាចបន្ថយនូវវិបត្តិសោតវិញ្ញាណបាន។ Dexamethasone កំរិត 0.15 mg/kg q6h 2-4 ថ្ងៃ មុន ឬ ជាមួយការព្យាបាលថ្នាំ Antibiotics។
SIADH, Subdural effusion ជាទូទៅគ្មានរោគសញ្ញា ហើយជាទៅវិញដោយគ្មានវិបត្តិ (លើកលែងមានរោគសញ្ញាHypertension Intracranial បន្ថែម)
វិបត្តិCNS: ទោះបីជាអ្នកជំងឺភាគច្រើនមានការប្រែប្រួលតិចតួចក៏ដោយ វិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរក៏ត្រូវបានជួបប្រទះជាម្ដងម្កាលដែរ។ វាមានដូចជា include nerve deafness, cortical blindness, hemiparesis, quadriparesis, muscular hypertonia, ataxia, complex seizure disorders, mental motor retardation, learning disabilities, obstructive hydrocephalus, and cerebral atrophy
ថ្លង់៖ ការបន្ថែមDexamethasone បន្ថយគ្រោះថ្នាក់នេះ។ ថ្លង់ធ្ងន់ធ្ងរអាចប៉ះពាល់ដល់ការវិវត្តន៍ពាក្យសំដីធម្មតា ដូច្នេះ ការត្រួតពិនិត្យសោត និង ការវិវត្តន៍ ត្រូវធ្វើរាល់ពេលមកពេទ្យ។
Motor៖ បើមានត្រូវធ្វើ Rehabilitation ដើម្បីទប់នឹងការខូចខាតថែមទៀត។
ភាបលាប់(Relapse)ឡើងវិញមានដោយកំរ ក្នុងពេល៣ទៅ១៤ថ្ងៃក្រោយព្យាបាល ដែលបង្ហាញអំពីកន្លែងinfection parameningealរឺ មេរោគស៊ាំ។ ភាពឈឺឡើងវិញ (Recurrent)អាចចង្អុលបង្ហាញពីបញ្ហា immunologic និង anatomic ដែលមានមក។
________________________________________________


រលាកស្រោមខួរដោយបាក់តេរី by Vann is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.
Based on a work at http://saidbyvann.blogspot.com/2012/09/bacterial-meningitis.html
saidbyvann.blogspot.com
I. សេចក្តីផ្ដើម
រលាកស្រោមខួរ៖ ការរលាក leptomeningដែលអាចបណ្ដាលមកពី បាក់តេរី, វីរុស, រឺផ្សិត(កំរ)។Aseptic meningitis ភាគច្រើនសំដៅលើ Viral Meningitis តែអាចមានមូលហេតុផ្សេងទៀត ដូចជា សរីរាង្គផ្សេងដែលឆ្លងរោគ (Lyme disease, syphilis, tuberculosis), ការបង្ករោគនៅក្បែរ Meninge (បុសខួរ, បុសepidural, venous sinus empyema), ការប៉ះពាល់នឹងសារធាតុគីមី (NSAID, Immunoglobulin IV), ជំងឺautoimmune, នឹងជំងឺជាច្រើនទៀត។
II. សមុដ្ឋានសាស្រ្ត
បាក់តេរីដែលបង្កអោយកើតជំងឺរលាកស្រោមខួរ ខុសគ្នាទៅតាមអាយុអ្នកជំងឺ។ចំពោះ Neonate (ក្មេងទើបនឹងកើត) បាត់តេរីដែលបង្កអោយរលាកស្រោមខួរ គឺជាបាក់តេរីដែលបង្កអោយមាន Neonatal sepsis។
ចំពោះក្មេងក្រោម៣ខែ Escherichia coli, Listeria monocytogenesនិង Streptococci B
ចំពោះក្មេងពីអាយុ ៣ខែ ទៅ ១៦ ឆ្នាំ HaemophilusInfluezae B (Hib)Neisseria meningitidis និង Streptococcus Pneumoniae (Pneumococcus)។
ចំពោះមនុស្សពី ១៨ ឆ្នាំទៅ S. Pneumoniaeនិង N. Meningitidisហើយ Listeria សំរាប់មនុស្សអាយុច្រើន។
ផ្សេង៖ អ្នកជំងឺក្រោយវះកាត់ Staphylococcus aureus, P.aeruginosa, អ្នកជំងឺមានshuntបេះដូង S.epidermidis, S.aureus, gram-negative bacilli, ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ Listeria, អ្នកជំងឺNeutropenia Gram-negative bacilli និង P. aeruginosa.
អ្នកជំងឺរលាកស្រោមខួរផ្ទួនៗ(recurrent) ឬ subacuteច្រើនមាន M.Tuberculosis, ផ្សិត។
III. រោគសមុដ្ឋាន
មេរោគដែលបង្កអោយមានជំងឺរលាកស្រោមខួរ ត្រូវតែអាចយកឈ្នះយន្តការការពារខ្លួនរបស់មនុស្សបាន។ដំណាក់កាល | ការការពារខ្លួនរបស់មនុស្ស | យុទ្ធសាស្រ្តរបស់មេរោគ |
1. Colonization or mucosal invasion | បញ្ចេញ IgA | បញ្ចេញ IgA Protease |
សកម្មភាព Ciliary | Ciliostasis | |
Mucosal Epithelium | Adhesive pili | |
2. Intravascular survival | Complement | ការពារដោយស្រោមpolysaccharide |
3. ឆ្លងកាត់ Blood-brain barrier | Cerebral endothelium | Adhesive pili |
4. រស់ក្នុង CSF | សកម្មភាព opsonic ខ្សោយ | មេរោគបំបែកខ្លួន |
សឹងតែគ្រប់ករណីនៃជំងឺរលាកស្រោមខួរ ចាប់ផ្ដើមពីមេរោគធ្វើcolonisationនៅ nasopharynxលើកលែងតែ Listeria ដែលចូលក្នុងឈាមតាមចំណីអាហារកខ្វក់។ បាក់តេរី Pneumococci និង N.Menigitidisអាចបញ្ចេញ IgA protease ដើម្បីយកឈ្នេះលើIgA។
ក្រោយពេលឆ្លងកាត់ Epitheliumទៅដល់ឈាម ហើយឆ្លងកាត់ Blood-brain barrier [Vann1] ទៅក្នុង Subarachinoid space។នៅក្នុងទឹក CSF សារធាតុlipopolysaccharide (subcapsule) និងស្រោមបាក់តេរី (និងបានពីlysisរបស់បាក់តេរី) បង្កើតជា ប្រតិកម្មinflammationយ៉ាងខ្លាំងមួយ។ ប្រតិកម្មនេះ ត្រូវបានជួយដោយពួកកោសិកាដូចMacrophage ដែលបង្កើត cytokine មានដូចជា IL1, IL6, matrix metalloprotease, TNFαនិងmediator ច្រើនទៀត។ Cytokinesនេះហើយដែលធ្វើអោយខូចខាតនៅក្នុង Subarachnoid space បង្កជាNeuronal injury និង apoptosis។Cytokines ជាមួយនិង proteolytic enzyme ធ្វើអោយខូច integrity របស់ membrane នាំអោយហើមកោសិកា។ ការកើតឡើងនៃសភាពហើមខួរក្បាលនេះ បន្ថែមទំងន់លើ Intracranial hypertension ដែលអាចធ្វើអោយមាន Brain herniation ស្លាប់។
ដោយសារធម្មតា នៅក្នុង CSF មិនសូវមាន complements វាជាហេតុធ្វើអោយមេរោគអាចបំបែកខ្លួនបានច្រើន។ Inflammation នៅក្នុង Meninges និង Ventricle ធ្វើអោយមាន Polymorphonuclear response ដែលនាំអោយកើន Protein និង Glucose (ដើម្បីប្រើប្រាស់) ក្នុង CSF។ Inflammation និង ការខូចខាតកោសិកា អាចនឹងធ្វើអោយមាន Empyema និង អាប់សែ ក្នុងករណីបាក់តេរី Gram-negative។ Exudate របស់ Inflammation យ៉ាងខាប់នេះ អាចធ្វើអោយស្ទះ aqueduct of Sylviusនិងផ្លូវនៅក្នុង CNS ធ្វើអោយមាន Obstructive & Communicating hydrocephalus។
Cytokines ក៏បណ្ដាលអោយមានបំរែបំរួលជញ្ជាំងសរសៃឈាមដែរ។ វាអាចធ្វើអោយកោសិកាEndotheliumរបស់arterioleហើម និង បំបែកខ្លួន ហើយករណីនេះក៏អាចកើតក្នុងសរសៃ Vein ផងដែរ ដែលធ្វើអោយមាន Mural thrombi ហើយobstruct flow។ ជាលទ្ធផលគឺ ការកើនឡើងនូវSodium និងទឹក intracellular។ ការហើមខួរក្បាលធ្វើអោយចរន្តឈាមខួរក្បាលថយចុះ ដែលជាហេតុធ្វើអោយកាន់តែកើន Intracranial pressure និង Herniation រឺ Ischemia។ វាក៏អាចធ្វើអោយមានការបញ្ចេញ ADH ច្រើន ដែលអោយជា Syndrome of inappropriate antidiuretic hormone secretion (SIADH) ដែលសង្កេតឃើញមានលើអ្នកជំងឺរលាកស្រោមខួរភាគច្រើន ហើយធ្វើអោយមានការចាល់ទឹកកាន់តែខ្លាំង។

បើសិនមានហើមខួរធ្ងន់ធ្ងរ វាធ្វើអោយមានរុញខ្សែកណ្ដាលរបស់ខួរទៅខាងcaudal គៀបនឹង foramen magnum។ ការរុញនេះក៏ធ្វើអោយសង្កត់ លើ Parahippocampalgyri, cerebellum រឺទាំងពីរ។ បាតុភូតនេះ ធ្វើអោយអ្នកជំងឺប្រែប្រួលconsciousness និង postural reflexes។ លើសពីនេះទៀត វាធ្វើអោយមាន palsy លើ Cranial nerves ទី៣ និង [Vann2] ទី៦[Vann3] ហើយបើមិនព្យបាលទេ ធ្វើអោយមាន decerebrationរឺ decortication ដែលធ្វើអោយគាំងបេះដូង រឺ ឈប់ដកដង្ហើម។
IV. រោគសញ្ញាគ្លីនិក
1. ប្រវត្តិ
Neonate: រោគសញ្ញាមិនច្បាស់លាស់៖· មិនសូវបៅ
· Lethargy
· Irritability
· Apnea
· Listlessness អស់កំលាំង
· Apathy
· Fever
· Hypothermia
· Seizures
· Jaundice
· ប៉ោងបង្ហើយ
· ស្លេក
· Shock
· Hypotonia
· Shrill cry យំស្រួយ
· Hypoglycemia
· Intractable metabolic acidosis
ចំពោះទារកនិងកុមារ៖ រោគសញ្ញាច្បាស់លាស់ជាងហើយអាចមានក្រោយជំងឺ Upper Respiratory Tract
· រឺងក
· Opisthotonos
· ប៉ោងបង្ហើយ
· Convulsions
· Photophobia
· ឈឺក្បាល
· Alterations of the sensorium
· Irritability
· Lethargy
· Anorexia
· ចង្អោរ
· ក្អួត
· Coma
· Fever (ជាទូទៅមាន, តែក្មេងឈឺខ្លាំងខ្លះមាន hypothermia)
2. រោគសញ្ញារូបវ័ន្ធ
Neonate:រោគសញ្ញាមានតិចតួច· យកចិត្តទុកដាក់ចំពោះអ្នកជំងឺដែលសង្ស័យ និង អ្នកដែលមានRisk អាចផ្ដល់អោយការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យទាន់ពេល និង ព្យាបាលបានល្អ
· Cardinal sign of meningitis (ក្ដៅខ្លួន, ក្អួត, រឹងក) មិនងាយជួបប្រទះទេ។
ទារក និង កុមារ៖
· Kernig and Brudzinski signs ជារោគសញ្ញាមានប្រយោជន៍បើមាន ប៉ុន្តែរោគសញ្ញាទាំងនេះអាចគ្មាន (ជាមួយនឹង រឹងក) ចំពោះក្មេងអាយុតិច (តិចជាង១ឆ្នាំ) ខ្សោយ ឬ malnourished។
· រោគសញ្ញានៅស្បែក អាចមានតាំងពី nonspecific blanching, erythematous, maculopapular rash ដល់ទៅ petechial ឬpurpuric rash, ដែលជារោគសញ្ញាចរិករបស់ meningococcal meningitis.
· អ្នកជំងឺអាចមានកន្លែងinfection ផ្សេងទៀត។រោគសញ្ញាដែលកំពុងមានអាចនាំទៅរកកន្លែងទាំងនោះ ធ្វើអោយខាតពេលក្នុងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជំងឺរលាកស្រោមខួរ។
· ប្រហែលអ្នកជំងឺ 15%មាន រោគសញ្ញា focal neurologic នៅពេលធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ។វត្តមាននៃរោគសញ្ញា focal neurologic signs អាចអោយយើងទស្សន៍ទាយបានពីកំឡុងពេល complicationក្នុងពេទ្យ និង វិបត្តិសំខាន់រយះពេលយូរ
· Generalized ឬ focal seizures អាចរកឃើញលើអ្នកជំងឺ33%។ Seizures ដែលកើតឡើងក្នុងកំឡុង 3ថ្ងៃដំបូងនៃជំងឺ ហាក់មិនសូវផ្ដល់អោយនូវលក្ខណៈបុរេនិមិត្តប៉ុន្មានទេ។ តែបើមាន seizures រយះពេលយូរ ឬ ពិបាកគ្រប់គ្រង ជាពិសេសបន្ទាប់ពីថ្ងៃសំរាកពេទ្យទី៤ទៅ គឺជាកត្តាសំរាយព្យាករណ៍វិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ។
· ក្នុងដំណាក់កាលយូរនៃជំងឺនេះ អ្នកជំងឺខ្លះអាចកើតមានជារោគសញ្ញា focal CNS ហើយនិងរោគសញ្ញា systemic (ដូចជាគ្រុន) ដែលបញ្ជាក់ពី significant collection ទឹកក្នុង subdural space។ Incidence នៃ subdural effusion គឺមិនទាក់ទងនឹងbacterial organism ដែលបង្កជំងឺទេ។
· ប្រហែលទារកនិងក្មេង 6%មានសញ្ញានៃ disseminated intravascular coagulopathy និងendotoxic shock។ សញ្ញាទាំងនេះជាព្យាករណ៍នៃបុរេនិមិត្តមិនល្អ។
V. រោគសញ្ញា Paraclinic
ជាទូទៅ ជំងឺរលាកស្រោមខួរ ជាជំងឺបន្ទាន់។ រោគវិនិច្ឆ័យច្បាស់លាស់ជាទូទៅអាស្រ័យលើពេលធ្វើisolation បាក់តេរីហើយ និង ភស្តុតាងនៃ inflammation ទឹក CSF ដោយការកើនឡើង pleocytosis, Protein ឡើង, Glucose កើន។ ការធ្វើ isolation ត្រូវពេលវេលាក៏ជួយដល់ការព្យាបាលផងដែរ។Lumbar Puncture ត្រូវបានហាមក្នុងករណីអ្នកជំងឺមានលក្ខណៈ៖ Unstable ជាមួយនិង hypotension, Respiratory distress, អាប់សែខួរ, ដុំខួរក្បាល រឺ មូលហេតុផ្សេងទៀតដែលធ្វើអោយកើនសំពាធក្នុងក្បាល រឺ infection នៅកន្លែង puncture។ ការសិក្សា hematologic និង radiologic (CT ឬ MRI ក្បាល) អាចជួយដល់ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យក្នុងករណីនេះ។
សារធាតុគីមី ក្នុង CSF ប្រែប្រួលទៅតាម maturity និងអាយុរបស់ទារក។
ចំពោះក្មេងដែលមាន pleocytosisក្នុង CSF, ការប៉ាន់ស្មានអាចធ្វើតាម៖
· Positive CSF Gram stain
· Neutrophil ≥ 1000/ mCL
· Protein ≥ 80mg/dL
· Peripheral blood neutrophil ≥ 10 000/mCL
· ប្រវត្តិ seizure មុនរឺ ពេលមានរោគសញ្ញា
ដោយឡែកចំពោះទារក ឬ កុមារវិញ
ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យអាស្រ័យលើCSF។ គួរតែវាស់ Opening pressure នៃ CSF ចំពោះក្មេងអាយុច្រើន។ ព៌ណរបស់ CSF ក៏គួរតែកត់ត្រាទុកដែរ។ បើសិនទឹក CSF មិនថ្លាទេនោះ គ្រូពេទ្យត្រូវធ្វើការព្យាបាលភ្លាមដោយមិនបាច់ចាំលទ្ធផលពិសោធ CSF។
បើអ្នកជំងឺ មានរោគសញ្ញា Intracranial Hypertension គួរតែគិតព្យាបាលដោយមិនបាច់ធ្វើ Lumbar puncture។ ការធ្វើLumbar Puncture អាចធ្វើនៅពេលក្រោយទៀតនៅ ពេលIntracranial pressure ស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង។
ចំពោះអ្នកជំងឺ ដែលធ្លាប់ព្យាបាលខ្លះហើយ
CSF អាចនឹងsterile ក្នុងករណី Pneumococcus និង Meningococcusទោះបី ជាកំរិត Protein និង Glucose នៅក្នុង CSF នៅតែខ្ពស់ក៏ដោយ។ ទោះជាលទ្ធផលBacteria test អវិជ្ជមានក៏ដោយ ក៏មិនត្រូវដកចេញនូវគំនិតថាមកពីបាក់តេរីឡើយ។
VI. Differential Diagnosis
· Viral meningitis/encephalitis· Brain abscess
· Subdural/epidural abscess
· Brain tumors
· CNS leukemia
· Lead encephalopathy
· Meningitis, fungal
· CNS tuberculosis
· Hypersensitivity to drugs (trimethoprim-sulfamethoxazole, intravenous immune globulin, antithymocyte globulin)
· Disorders associated with vasculitis such as Kawasaki disease and collagen vascular disease
VII. ការព្យាបាល
ការថែទាំវេជ្ជសាស្រ្តNeonate: ចាប់ផ្ដើមការព្យាបាលភ្លាមតាំងពីពេលដែលសង្ស័យថារលាកស្រោមខួរ។ គួរតែយក Blood និង CSF culture មុនពេលធ្វើការព្យាបាល។ តែបើទារកត្រូវការventilator ហើយការចាក់ឆ្អឹងខ្នងមិនត្រូវបានអនុញ្ញាត យើងត្រូវចាំទាល់តែទារកនោះstable សិន។ ត្រូវតាមដានfluid administration។ ទារកទើបកើតមានរលាកស្រោមខួរងាយមាន SIADH។ គួរដាក់electrolyte តាមseizure ពិសេស ៧២ម៉ោង នៃជំងឺ។ Intracranial Hypertension (ដោយសារហើមខួរ)មិនសូវគ្រប់គ្រងបានទេ។ ត្រួតពិនិត្យ Blood gas levels ដើម្បីអោយច្បាស់ថាដាក់អុកស៊ីសែនគ្រប់ និងមានមេតាបូលីសនឹងនរ។ ធ្វើ MRI + gadoteridol, Ultrasonography, CT+contrastដើម្បីកំណត់Intracerebral pathology។ ទារកដែលជាពីរលាកស្រោមខួរក៏គួរធ្វើតេស្តរកការខូចខាតសោតវិញ្ញាណផងដែរ។
ទារក និង កុមារ៖ គួរទទួលបានទាំងការព្យាបាលនិងការថែទាំ។ គ្រប់កុមារទាំងអស់ត្រូវឆ្លងកាត់ការធ្វើតេស្តរកវិបត្តិសោតវិញ្ញាណបន្ទាប់ពីជា។
ការប្រើប្រាស់ថ្នាំ
គោលបំណងនៃការព្យាបាលគឺធ្វើអោយ CSF Sterile ពីមេរោគដោយAntibiotics និង រក្សានូវ Cerebral and systemic perfusion។
Supportive therapy មានដូចជា dehydrationជាមួយ Replacement fluids, ការព្យបាលshock, disseminated intravascular coagulation, inappropriate antidiuretic hormone secretion, seizures, increased intracranial pressure, apnea, arrhythmias និង coma។Supportive therapy ក៏ទាក់ទងនូវការរក្សាចំនួនគ្រប់គ្រាន់នៃ cerebral perfusion ពេលហើមខួរ។
ការបន្ថែម Anti-inflammatory អាចបន្ថយនូវវិបត្តិសោតវិញ្ញាណបាន។ Dexamethasone កំរិត 0.15 mg/kg q6h 2-4 ថ្ងៃ មុន ឬ ជាមួយការព្យាបាលថ្នាំ Antibiotics។
VIII. Complication
Seizure:persistent, late, focal seizure អាចទាក់ទងនឹងវិបត្តិneurologicពេលក្រោយ។SIADH, Subdural effusion ជាទូទៅគ្មានរោគសញ្ញា ហើយជាទៅវិញដោយគ្មានវិបត្តិ (លើកលែងមានរោគសញ្ញាHypertension Intracranial បន្ថែម)
វិបត្តិCNS: ទោះបីជាអ្នកជំងឺភាគច្រើនមានការប្រែប្រួលតិចតួចក៏ដោយ វិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរក៏ត្រូវបានជួបប្រទះជាម្ដងម្កាលដែរ។ វាមានដូចជា include nerve deafness, cortical blindness, hemiparesis, quadriparesis, muscular hypertonia, ataxia, complex seizure disorders, mental motor retardation, learning disabilities, obstructive hydrocephalus, and cerebral atrophy
ថ្លង់៖ ការបន្ថែមDexamethasone បន្ថយគ្រោះថ្នាក់នេះ។ ថ្លង់ធ្ងន់ធ្ងរអាចប៉ះពាល់ដល់ការវិវត្តន៍ពាក្យសំដីធម្មតា ដូច្នេះ ការត្រួតពិនិត្យសោត និង ការវិវត្តន៍ ត្រូវធ្វើរាល់ពេលមកពេទ្យ។
Motor៖ បើមានត្រូវធ្វើ Rehabilitation ដើម្បីទប់នឹងការខូចខាតថែមទៀត។
IX. បុរេនិមិត្ត
ទោះបីមានការព្យាបាល Antibiotics ត្រឹមត្រូវក៏ដោយ ក៏មរណប្រមាណនៃជំងឺរលាកស្រោមខួរដោយបាក់តេរីនេះមានកំរិតខ្ពស់នៅឡើយ(២៥%)។ ក្នុងចំណោមអ្នកដែលរស់ ៣៥% មានវិបត្តិដូចជាថ្លង់ ប្រកាច់ ពិបាករៀន ខ្វាក់ paresis, ataxia, hydrocephalus។ បុរេនិមិត្តមិនល្អជាប់ទាក់ទងនឹងអាយុតិច រយះពេលឈឺយូរមុនការព្យាបាលAntibiotics ការប្រកាច់ comaពេលឈឺ shock WBC ទាបឬគ្មានក្នុង CSF ទោះមាន Gram-stain bacteria ឃើញ និង ករណីimmunocompromised។ភាបលាប់(Relapse)ឡើងវិញមានដោយកំរ ក្នុងពេល៣ទៅ១៤ថ្ងៃក្រោយព្យាបាល ដែលបង្ហាញអំពីកន្លែងinfection parameningealរឺ មេរោគស៊ាំ។ ភាពឈឺឡើងវិញ (Recurrent)អាចចង្អុលបង្ហាញពីបញ្ហា immunologic និង anatomic ដែលមានមក។
X. ការការពារ
ប្រើប្រាស់ Vaccin។________________________________________________
ឧបសំព័ន្ធ


del.icio.us Tags: meningitis,meningite,bacterienne,bacterial,bacteria,baterial meningitis,meningite bacterienne,រលាកស្រោមខួរ,បាក់តេរី

រលាកស្រោមខួរដោយបាក់តេរី by Vann is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.
Based on a work at http://saidbyvann.blogspot.com/2012/09/bacterial-meningitis.html
Saturday, August 25, 2012
Paquet-annés: Comment calculer et sa signification
Si vous êtes plus à la service de médicale pneumologique (comme moi), il y a plus de chance que vous avez entendus le mot "paquet-années".
Lisez-bien puisque il est important.
Paquet années ou Pack years en anglais est un unité qui, après avoir calculé, peut nous orienter vers le diagnostique de certains maladies pulmonaires. La formule de paquet année est calculée comme:
Paquet année = Nombre de paquet de cigarette fumé par jour x La durée de fumé en année.
Par exemple, un sujet qui fûmes 1 paquet de cigarette par jour pour 3 ans, le paquet année est de 3.
La signification de paquet année reste une éthologie pour orienter vers deux maladies pulmonaires majeures. Ce sont la BPCO (Brochopneumonie Chronique Obstructive) et le cancer du poumons. Un recherce a démonstré que la population qui fûmes 21-40 paquet années a la VEMS (Vitesse Expiratoire Maximale par Seconde) à peu près 90% par rapport aux sujets sains, et 80% pour plus de 61 paquet années respectivement. Le paquet année est un prédicteur hautement significant pour ces maladies.
Donc, il vaut mieux de suggérer les gens d'arrêter la cigarette. Et pour les médecins, ils peuvent suspecter plus à la BPCO et le cancer de poumon pour les sujet ayants plus de paquet années.
Lisez-bien puisque il est important.
Paquet années ou Pack years en anglais est un unité qui, après avoir calculé, peut nous orienter vers le diagnostique de certains maladies pulmonaires. La formule de paquet année est calculée comme:
Paquet année = Nombre de paquet de cigarette fumé par jour x La durée de fumé en année.
Par exemple, un sujet qui fûmes 1 paquet de cigarette par jour pour 3 ans, le paquet année est de 3.
La signification de paquet année reste une éthologie pour orienter vers deux maladies pulmonaires majeures. Ce sont la BPCO (Brochopneumonie Chronique Obstructive) et le cancer du poumons. Un recherce a démonstré que la population qui fûmes 21-40 paquet années a la VEMS (Vitesse Expiratoire Maximale par Seconde) à peu près 90% par rapport aux sujets sains, et 80% pour plus de 61 paquet années respectivement. Le paquet année est un prédicteur hautement significant pour ces maladies.
Donc, il vaut mieux de suggérer les gens d'arrêter la cigarette. Et pour les médecins, ils peuvent suspecter plus à la BPCO et le cancer de poumon pour les sujet ayants plus de paquet années.
Saturday, August 20, 2011
Causes de l'oedème
Oedeme
-d'origine hépatique
-d'origine cardiaque
-d'origine carentiel
-d'origine rénal
-d'origine allergique
SovannVathana LAY,
-d'origine hépatique
-d'origine cardiaque
-d'origine carentiel
-d'origine rénal
-d'origine allergique
SovannVathana LAY,
Monday, July 4, 2011
Medical Disclaimer
No advice
This website contains general information about medical conditions and treatments. The information is not advice, and should not be treated as such.Limitation of warranties
The medical information on this website is provided “as is” without any representations or warranties, express or implied. SaidbyVann makes no representations or warranties in relation to the medical information on this website.Without prejudice to the generality of the foregoing paragraph, SaidbyVann does not warrant that:
- the medical information on this website will be constantly available, or available at all; or
- the medical information on this website is complete, true, accurate, up-to-date, or non-misleading.
Professional assistance
You must not rely on the information on this website as an alternative to medical advice from your doctor or other professional healthcare provider.If you have any specific questions about any medical matter you should consult your doctor or other professional healthcare provider.
If you think you may be suffering from any medical condition you should seek immediate medical attention.
You should never delay seeking medical advice, disregard medical advice, or discontinue medical treatment because of information on this website.
Liability
Nothing in this medical disclaimer will limit any of our liabilities in any way that is not permitted under applicable law, or exclude any of our liabilities that may not be excluded under applicable law.Monday, June 20, 2011
ជំងឺប្រគ្រីវ រឺ រឹងក្រញ៉ដៃ ក្រញ៉ជើង (Gout) ៖ ជំងឺដែលគួរអោយខ្លាច
Technorati Tags: Gout,Acute Athritis,Kidney,Diet,Protide,Vann,ប្រគ្រីវ,រឹងក្រញ៉ដៃក្រញ៉ជើង,Said by Vann,Medical,Middle-age disease,Old-age disease
ជំងឺប្រគ្រីវ រឺ ជំងឺ Gout ជាភាសាអង់គ្លេស គឺជាជំងឺដែលបណ្ដាលមកពីវិបត្តិ មេតាបូលីស[1]អាស៊ីតអៀរិក (Uric Acid) ប៉ះពាល់ភាគច្រើនទៅលើ មនុស្សប្រុសវ័យកណ្ដាល-ចាស់ ហើយនិងស្រ្តីអស់រដូវ។ វាស្ដែងឡើងជា រលាកសន្លាក់ស្រួចស្រាវ រឺ រ៉ាំរ៉ៃ ម្ដងម្កាល, កំណកអាស៊ីតអៀរិក នៅតាមស្បែក និង ជាលិកាសន្ធាន, ហើយអាចនឹងធ្វើអោយមាន គ្រួសតំរងនោម។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និង ព្យាបាល អោយទាន់ពេលវេលា ពិតជាមានសារសំខាន់ណាស់ ចំពោះជំងឺនេះ។

ដើមកំណើត
ប្រគ្រីវ មិនមែនជាជំងឺថ្មីទេ, វាត្រូវបាន លោកអារីស្តូត លើកយកមកបកស្រាយ តាំងពីប្រហែល ២៥០០ ឆ្នាំមុនមកម្ល៉េះ។ វាជាជំងឺ ដែលកើតឡើងភាគច្រើនចំពោះមនុស្សប្រុស ហើយ មានមួយចំនួនលើមនុស្សស្រីអស់រដូវ។ អត្រានៃការកើតជំងឺនេះទាក់ទងដោយផ្ទាល់ទៅនឹង កំរិត នៃការលើកអាស៊ីតអៀរិក ក្នុងឈាម (Hyperuricemia)។ អាស៊ីតអៀរិកមានដើមកំណើតចំបង ពីកោសិកា, និយាយអោយងាយស្ដាប់ទៅជា ជាតិសាច់ (ប្រូតេអ៊ីន) តែអាចមានជំងឺមួយចំនួនដែរដែលនាំអោយកើនជាតិអាស៊ីតអៀរិកដែរ ដូចជា ជំងឺបែកគ្រាប់ឈាម ជាទូទៅ កំរិតអាស៊ីតអៀរិក ដែលមានតិចនៅកំឡុងកុមារភាព នឹងកើនឡើងនៅពេលពេញវ័យ ហើយអាចនឹងកើនឡើងដល់ទៅ ២ ដង ចំពោះមនុស្សប្រុស ច្រើនជាងមនុស្សស្រី។ កំរិតអាស៊ីតអៀរិក កើនឡើង ទៅតាមអាយុ ចំពោះមនុស្សប្រុស និង ស្រី, តែគេសង្កេតឃើញមានការកើតឡើងខ្ពស់បន្តិចចំពោះមនុស្សស្រីអស់រដូវ។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ កំរិតអាស៊ីតអៀរិក នៅលើមនុស្សប្រុស នៅតែខ្ពស់ជាងមនុស្សស្រីដដែល។ សំរាប់អ្នកដែលមានកំរិតអាស៊ីតអៀរិកធម្មតា អត្រាកើតជំងឺប្រគ្រីវ មានតិចជាង ១%។កំណើនអាស៊ីតអៀរិក
មូលហេតុចំបងរបស់ជំងឺ នេះ គឺដោយសារ កំណើន អាស៊ីតអៀរិក នៅក្នុងឈាម។ នៅពេលមានអតុល្យភាព នៃ ការផលិត លើសពី ការបញ្ចេញចោល អាស៊ីតអៀរិក, វានឹងទៅកកនៅកន្លែងជាច្រើន ទាំងទាល់តែមើលនឹងមីក្រូទស្សន៍ រហូតដល់ដុំធំៗដែលអាចមើលឃើញនឹងភ្នែកទទេ។ ការឈឺចាប់ និងវិបត្តិរបស់ជំងឺនេះ គឺបណ្ដាលដោយសារ ការបែករបស់ដុំ អាស៊ីតអៀរិកនេះ រឺ ការកើតឡើងថ្មីទៀតរបស់ដុំ។ យ៉ាងណាម៉ិញ ការសំយោគ អាស៊ីតអៀរិក ថ្មី ហើយនិង ការកើនឡើងនៃអាស៊ីតនេះក្នុងឈាម ក៏ជាមូលហេតុនៃ បញ្ហាកំណកអាស៊ីតអៀរិកដែរ។ តួយ៉ាងដូចជា ភាពខ្សោះទឹកក្នុងខ្លួន, ការបរិភោគសុរា, និង ការស្លាប់របស់កោសិកាយ៉ាងច្រើន នៅក្នុងការព្យាបាលមហារីកដោយគីមី សុទ្ធតែនាំអោយមានការកើនឡើង បណ្ដោះអាសន្ន នូវ អាស៊ីតអៀរិកនេះ។ កំនើតនៃដុំកំណកអាស៊ីតអៀរិក លើសន្លាក់ និង ទឹកសន្លាក់ អាចនាំអោយមាននូវប្រតិកម្ម ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ ដែលនាំអោយ ជំងឺប្រគ្រីវ កាន់តែធ្ងន់ទៅៗ។ កន្លែងដែលប្រឈមមុខខ្លាំងនឹងកំណើនអាស៊ីតអៀរិក គឺ សន្លាក់(រលាកសន្លាក់) ស្បែក(ដុំកំណក) តំរងនោម(គ្រួស)។ដុំកំណកអាស៊ីតអៀរិក
រលាកសន្លាក់ ជារោគសញ្ញាសំខាន់ចំពោះ ជំងឺប្រគ្រីវ។ ពីដំបូងៗ វាប៉ះពាល់តែសន្លាក់មួយប៉ុណ្ណោះ ជាពិសេសសន្លាក់ក្រញ៉ដៃទីមួយ តែក្រោយមកវានឹងប៉ះពាល់ទៅលើសន្លាក់ច្រើនបន្ទាប់មក។ គេក៏ឧស្សាហ៍ឃើញវាប៉ះពាល់ ក្រញ៉ជើង កែងជើង បាតជើង អង្គុញ និង ជង្គង់, សន្លាក់តូចៗនៅលើដៃ កដៃ កែងដៃ ណាស់ដែរ តែមិនសូវមានលើសន្លាក់ត្រគៀក រឺ ស្មា ទេ។ អ្នកជំងឺ ចូលសំរាន្តដោយគ្មានរោគសញ្ញាអ្វី តែភ្ញាក់ឡើងវិញដោយសារ សន្លាក់ដែលប៉ះពាល់ ឡើងឈឺ ហើម ក្រហម។ អ្នកជំងឺអាចនឹង “មិនអាចលើកទំងន់ កំរាលពូកបាន” រឺ មិនអាចគ្របភួយលើជើងបាន រឺ មិនអាចអោនពាក់ស្រោមជើង។ មូលហេតុអាចដោយសារ នៅពេលថ្ងៃអ្នកជំងឺ ឈរ ច្រើន ដែលជាហេតុបណ្ដាលអោយ ឈាមចាល់ទៅលើ អវៈយវៈ ខាងក្រោម ច្រើន។ នៅពេលយប់ សារពាង្គកាយស្រូបយកទឹកទៅបានស្រួលជាង អាស៊ីតអៀរិក ដែលនាំអោយ នៅសល់កំរិតអាស៊ីតអៀរិកខ្ពស់ ហើយបន្ទាប់មក កកទៅជាដុំ។ សីតុណ្ហភាបទាបនៅសន្លាក់អវៈយវៈខាងក្រោម ក៏ជាកត្តាបណ្ដាលអោយមានកំណកដែរ។ ការឈឺចាប់នៅលើសន្លាក់អាចកើតមាន ភ្លាមៗ ហើយនឹងវិវត្តទៅកំរិតឈឺចាប់អតិបរមានៅកំឡុងពេល ៨ ទៅ ១២ ម៉ោង។ បើសិនមិនព្យាបាល ការឈឺចាប់នេះ អាចបាត់ទៅវិញដោយឯកឯង ក្នុងរយះពេលប្រហែល ២ សប្ដាហ៍។ការកើតមាននូវដុំកំណកអាស៊ីតអៀរិក ជាសញ្ញាមួយដំបូង អោយដឹងពីជំងឺនេះ។ វាកើតញឹកញាប់នៅ ក្បែរសន្លាក់ រឺ លើឆ្អឹងខ្ចី ដូចជាស្លឹកត្រចៀក ជាដើម។









ការប៉ះពាល់តំរងនោម
អ្នកជំងឺដែលមានជំងឺប្រគ្រីវ ប្រឈមមុខ ១០០០ ដង នឹងគ្រួសតំរងនោម លើសមនុស្សធម្មតា។ ផ្ទុយទៅវិញ ជំងឺតំរងនោម អាចនឹងកើតឡើងមុន ជំងឺប្រគ្រីវដែរ ចំពោះ អ្នកជំងឺ ៤០%។រលាកសន្លាក់រ៉ាំរ៉ៃ
ជំងឺ រលាកសន្លាក់រ៉ាំរ៉ៃ ដោយសារកំណើនអាស៊ីតអៀរិក អាចកើតឡើងដោយមាន រឺ អាចមិនចាំបាច់មាន ជំងឺរលាកសន្លាក់ស្រួចស្រាវ។ នៅដំណាក់កាលនេះ វាអាចមានការភ័ណ្ឌច្រឡំ រវាង ជំងឺរលាកសន្លាក់ (Rhumatoid athritis) និង ជំងឺរលាកសន្លាក់ដោយសារលើសអាស៊ីតអៀរិកនេះ។ការពិនិត្យអមគ្លីនិក
ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យអមគ្លីនិក អាស្រ័យទៅលើ របៀបច្រើនដូចជា យកដុំកំណកទៅមើលក្នុងមន្ទីរពិសោធ៍ អត្រាអាស៊ីតអៀរិកក្នុងឈាម អត្រាអាស៊ីតអៀរិកក្នុងទឹកនោម ថតកាំរស្មីអ៊ិច…ការព្យាបាល
ការព្យាបាល មានដូចជា ការព្យាបាលការឈឺចាប់ បន្ថយកំរិតអាស៊ីតអៀរិក និង ការវះកាត់។ការគ្រប់គ្រងរបបអាហារ, បរិភោគទឹកច្រើន, គ្រប់គ្រងទំងន់ខ្លួន, ការបន្ថយសុរា, ហើយនឹងការជៀសវៀងថ្នាំបញ្ចុះទឹកនោម ក៏ត្រូវបានគេណែនាំ ក្នុងការគ្រប់គ្រងអាស៊ីតអៀរិក។
តំណមអាហារ
ការផ្លាស់ប្ដូររបបអាហារ អាចធ្វើអោយប្រសើរឡើង នូវកំរិតអាស៊ីតអៀរិកអោយស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង តែកំរ អាចការពារការឈឺចាប់លើកក្រោយ និង កំណកអាស៊ីតអៀរិកទេ។សាច់ជ្រូក គ្រឿងក្នុងសត្វ និង បន្លែដែលសំបូរស្លិក ដូចជា ស្ពៃខ្មៅ សំបូរទៅដោយសារធាតុដែលធ្វើអោយកើនអាស៊ិតអៀរិក។ តែ ការតមអាហារទាំងនេះ អាចមិនសូវមានហេតុផលត្រឹមត្រូវ ដោយសារ វាមានឥទ្ធិពលតិចតួច លើការបន្ថយអាស៊ីតអៀរិក។
អ្នកជំងឺគួរតែ បញ្ឈប់ការបរិភោគ គ្រឿងស្រវឹង ដោយសារវាធ្វើអោយកើនឡើង កំរិតអាស៊ីតអៀរិក ដែលនាំអោយមាន កំណកដុំ។ ដូច្នេះ អ្នកប្រមឹកស្រា អាចមានជំងឺនេះ លាប់ឡើងវិញ ខ្លាំង ទោះបីមានការព្យាបាលជំងឺប្រគ្រីវក៏ដោយ។
ដោយសារតែអ្នកជំងឺ ប្រគ្រីវ ច្រើនតែមានជំងឺ ក្រិនសរសៃរឈាម (Atherosclerosis) អ្នកជំងឺគួរតែមានរបបអាហារ កូឡេស្តេរ៉ូល និង ខ្លាញ់ទៀប។
ការបន្ថយទំងន់ចំពោះអ្នកជំងឺធាត់ ក៏អាចជួយ កំរិតអាស៊ីតអៀរិកក្នុងឈាមដែរ។
សកម្មភាព
អ្នកជំងឺគួរតែមិនបាច់ធ្វើសកម្មភាពលើសន្លាក់ នៅពេលដែលឈឺ។ ក្រៅពីនេះ អ្នកជំងឺគួរតែមានសកម្មភាពធម្មតា។[1] ប្រតិកម្មជីវគីមីរបស់សារពាង្គកាយ

ជំងឺប្រគ្រីវ រឺ រឹងក្រញ៉ដៃ ក្រញ៉ជើង (Gout) ៖ ជំងឺដែលគួរអោយខ្លាច by SaidbyVann is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Unported License.
Based on a work at saidbyvann.blogspot.com.
Permissions beyond the scope of this license may be available at http://saidbyvann.blogspot.com/2011/07/copyright.html.
Subscribe to:
Posts (Atom)