សូន្យដាច់ខាត គឺជាសីតុណ្ហភាពទាបបំផុតក្នុងចក្រវាឡទាំងមូលនេះ។ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តពីបុរាណ មិនយល់ពីភាពត្រជាក់ច្បាស់លាស់ទេ។ ពួកគេមិនដឹងពីប្រយោជន៍នៃភាពត្រជាក់ឡើយ។ ងាកមកមើល ឥលូវនេះវិញ «ភាពត្រជាក់» បានផ្លាស់ប្ដូរជីវិតយើង ក្នុងផ្នែកជាច្រើនរាប់តាំងពី របៀបយើងរក្សាចំណីអាហារ, របៀបក្នុងការរស់នៅ រហូតដល់ ម៉ាស៊ីនក្នុងមន្ទីរពេទ្យ ជាដើម។ ភាពត្រជាក់ បានផ្ដល់អោយមនុស្សជាតិនូវ មធ្យោបាយជាច្រើនក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ បច្ចេកវិទ្យា និង អ្វីៗជាច្រើនទៀត។ យើងនឹងក្រឡេកមើល សាច់រឿង របស់មនុស្សជាតិ ក្នុងការរុករក ចំណុចត្រជាក់បំផុត ក្នុងចក្រវាឡ ហើយនិង រូបវិទូ ជាច្រើន ដែលចូលរួមក្នុងរំបកគំហើញនេះ។ចលនាការ ពីក្រោយ សីតុណ្ហភាព
 |
| អង្គធាតុ |
ចំណុចចាប់ផ្ដើមនៃសារៈប្រយោជន៍នៃ ភាពត្រជាក់ ៖ បរិក្ខារត្រជាក់ដំបូងបំផុតលើលោក
 |
| លោក ខរណេលីស ដ្រេបបល |
អ្វីដែល លោកដ្រេបបល ធ្វើនៅពេលនោះ គឺគាត់យកចំណេះដឹង ពីគីមីវិទ្យា របស់គាត់មកប្រើប្រាស់ ដោយគាត់ដាក់អំបិលសំឡ ចូលក្នុងទឹកកក មួយធុងធំ ដើម្បីអោយទឹកកក មានសភាពត្រជាក់ជាងទឹកកកធម្មតា។ បន្ទាប់មកទៀត លោកក៏យកទឹកកកមួយធុងធំនោះ ទៅដាក់ រៀបជាថ្នាក់ៗ ក្នុងដំណាក់របស់ស្តេច ហើយមានកង្ហារឈើ ដែលរវៃដោយដៃធំមួយ ពីក្រោយធ្នើដាក់ទឹកកកយ៉ាងច្រើននោះ។ ដូចអ្នកលេងសៀក ផ្សេងទៀតដែរ លោក ដ្រេបបល គ្របក្រណាត់ឧបករណ៍ទាំងនេះ ទុកសិន ដើម្បីកុំអោយមានមនុស្សដឹងល្បិចរបស់គាត់។
នៅពេលស្ដេច ជេម ទី១ យាងមកដល់ ទ្រង់មានសេចក្ដីភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង។ លោក ដ្រេបបល បានលើកក្រណាត់ចេញ ហើយបញ្ជាកូនសិស្សលោក អោយរវៃកង្ហារ ដែលធ្វើអោយខ្យល់ត្រជាក់ ដែលចេញពីទឹកកក ធ្វើអោយសីតុណ្ហភាព ក្នុងតំណាក់ ធ្លាក់ចុះជាបណ្ដើរ ដែលប្រហែលបង្កើតបានជា រដូវរងារ កណ្ដាលរដូវក្ដៅ នៅក្នុងវាំង ដ៏ចំឡែកបំផុតមួយ។ វាក៏ប្រហែលជា បរិក្ខាត្រជាក់ បំផុតដំបូងដែរ របស់មនុស្សលោក!
នៅពេលស្ដេច ជេម ទី១ យាងមកដល់ ទ្រង់មានសេចក្ដីភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង។ លោក ដ្រេបបល បានលើកក្រណាត់ចេញ ហើយបញ្ជាកូនសិស្សលោក អោយរវៃកង្ហារ ដែលធ្វើអោយខ្យល់ត្រជាក់ ដែលចេញពីទឹកកក ធ្វើអោយសីតុណ្ហភាព ក្នុងតំណាក់ ធ្លាក់ចុះជាបណ្ដើរ ដែលប្រហែលបង្កើតបានជា រដូវរងារ កណ្ដាលរដូវក្ដៅ នៅក្នុងវាំង ដ៏ចំឡែកបំផុតមួយ។ វាក៏ប្រហែលជា បរិក្ខាត្រជាក់ បំផុតដំបូងដែរ របស់មនុស្សលោក!
ខ្នាតសីតុណ្ហភាព
 |
| ទែម៉ូម៉ែត ដែលមានប្រវែងវែង |
កំដៅជាសារធាតុ ឬ កំដៅជាចលនា?
«ត្រជាក់» ត្រូវបានអ្នកវិទ្យសាស្រ្តពីបុរាណ អោយនិយមន័យត្រឹមតែ៖ គ្មានកំដៅ។ តែក្រោយមកទើបអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តលើកជាទ្រឹស្ដីអំពីចំណុចទាបបំផុតរបស់សីតុណ្ហភាព។ អ្វីដែលមានបញ្ហាបន្តទៀត គឺសំណួរដែលថា អ្វីបង្កើតសីតុណ្ហភាព?ទ្រឹស្តីដំបូងដែលចេញមកគឺ ចលនារបស់អង្គធាតុ។ នៅពេលដែលអង្គធាតុកាន់តែមានចលនាតិចទៅៗ ហើយខិតមកជីតគ្នាទៅ នោះវានឹងបន្ថយសីតុណ្ហភាព។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ទ្រឹស្ដីនេះ ក៏ហួសសម័យទៅ។ នៅក្នុងទស្សវត្ស១៧៧០ លោក អានទ័ន លើវ័រស៊ីយេ(Antoine Levoisier) ដែលពណ៌នាថា វាមានសារធាតុរាវម្យ៉ាងដែលធ្វើអោយមានកំដៅ ដែលគាត់អោយឈ្មោះថា «កាឡូរិក»។ វត្ថុមួយត្រជាក់ ដោយសារមានសារធាតុ កាឡូរិក នេះឯង។ ទ្រឹស្តីរបស់លោកហាក់ពន្យល់លើសីតុណ្ហភាព ក្នុងទំរង់ជាច្រើន តែក្រោយមក ទ្រឹស្តីនេះ ត្រូវបានអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តម្នាក់ទំលាក់ចោល។ |
| ការក្រឡឹងកាណុងកាំភ្លើង |
យ៉ាងណាម៉ិញ ទ្រឹស្ដីកាឡូរិក នៅតែត្រូវបានគេប្រើប្រាស់រហូតដល់ចុលសតវត្សទី១៨។
 |
| លោក រ៉ាំហ្វត កំពុងពិសោធកំដៅកកិតរបស់ស្នូលកាំភ្លើង |
លោក ខេរៀ (ការីយ៉េ) និង ម៉ាស៊ីនត្រជាក់
អស់រយះពេលជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ ដែលមនុស្សមិនដឹងពីប្រយោជន៍នៃភាពត្រជាក់។ នៅថ្ងៃមួយក្នុងឆ្នាំ១៩០២ រោងពុម្ភសៀវភៅទស្សនាវដ្ដី ប្រូកលីន បានជួបនឹងបញ្ហាបច្ចេកទេសមួយ។ ទឹកថ្នាំព៌ណនៅលើក្រដាសទស្សនាវដ្ដីពួកគេ ក្លាយជាប្រតាក មិនងាយស្ងួត ដោយសារសំណើមបរិយាកាស នៅពេលនោះខ្ពស់ពេក។ លោក វីលីស ខេរៀ (Willis Carrier) បានឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហានេះ ដោយបង្កើតឧបករណ៍សំរាប់កំណត់សំណើមក្នុងបរិយាកាស ដែលក្រោយមកត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅថា «ម៉ាស៊ីនត្រជាក់»។ យន្តការនៅក្រោយការគ្រប់គ្រងសំណើមនេះ គឺបន្ថយសំណើម ដោយបញ្ចុះសីតុណ្ហភាព ដែលនឹងធ្វើអោយចំហាយទឹកនៅក្នុងខ្យល់ទាំងនោះ ក្លាយទៅជាដំណក់ទឹក។ ម៉ាស៊ីនត្រជាក់ ក្លាយទៅជាឧបករណ៍ដ៏ពេញនិយមយ៉ាងខ្លាំង នៅក្នុងគេហដ្ឋានប្រជាជនអាមេរិក ដោយសារលក្ខណៈស្រួលដំឡើងរបស់ម៉ាស៊ីនត្រជាក់ជាប់បង្អួច រួមទាំងផាសុកភាពផងដែរ។
ម៉ាស៊ីនត្រជាក់ បានជួយអោយ រោងកុន របស់អាមេរិក ផ្ដល់អោយអ្នកទស្សនាទាំងអស់នៅបទពិសោធន៍ដ៏ស្រួលខ្លួនមួយ ក្នុងពេលពួកគេកំពុងអង្គុយមើលខ្សែភាពយន្ត។ ម៉ាស៊ីនត្រជាក់ ក៏បានជួយអោយ អគារអាចសាងសង់បានខ្ពស់ជាងមុន ដោយសារវាអាចផ្ដល់អោយនូវសីតុណ្ហភាពល្អមួយអោយមនុស្សនៅក្នុងអគារ ដែលពីមុនមិនអាចធ្វើបាន ដោយសារ នៅកំពស់ខ្ពស់ ខ្យល់បក់ខ្លាំងគឺជាមូលហេតុដែលគេមិនអាចបើកបង្អួចបាន។ ម៉ាស៊ីនត្រជាក់ ក៏បានផ្លាស់ប្ដូរកន្លែងធ្វើការផងដែរ ដោយធ្វើអោយកម្មករមានផាសុកភាព ហើយរោងចក្រអាចរក្សាទុកផលិតផលរបស់ខ្លួន នៅក្នុងបរិយាកាសក្រោមការគ្រប់គ្រង របស់គេបាន។ ម៉ាស៊ីនត្រជាក់ បានផ្លាស់ប្ដូរជីវភាពមនុស្ស ក្នុងវិស័យជាច្រើន។
 |
| ម៉ាស៊ីនត្រជាក់ជាប់បង្អួច |
ដំណើរទៅរកចំណុចទាបបំផុតនៃសីតុណ្ហភាពក្នុងចក្រវាឡ
នៅក្នុងឆ្នាំ ១៨២៣ លោក ម៉ៃឃើល ហ្វារ៉ាដេ (Michael Faraday) បានធ្វើអោយ អាម៉ូញាក់ រាវ។ ៧៥ ឆ្នាំក្រោយមក សិស្សជំនាន់ក្រោយម្នាក់របស់លោក ហ្វារ៉ាដេ ម្នាក់ឈ្មោះ ជេម ដឺវ៉ា (James Dewar) មានសមត្ថភាពធ្វើអោយ អុកស៊ីសែន រាវបាន។ ដើម្បីធ្វើអោយឧស្ម័នអុកស៊ីសែនរាវ លោកត្រូវការធ្វើអោយវាត្រជាក់យ៉ាងខ្លាំង។ ដើម្បីបង្កើតសីតុណ្ហភាពយ៉ាងត្រជាក់នោះបាន លោកបានបង្កើតជាធុងពិសោធន៍មួយលំដាប់។ ធុងទីមួយ លោកបង្កើនសំពាធទៅលើឧស្ម័នអុកស៊ីសែន ហើយព្រលែងសំពាធនេះទៅវិញភ្លាមៗដែលធ្វើអោយលោកទទួលបានជាអុកស៊ីសែនរាវ ដែលមានសីតុណ្ហភាពយ៉ាងទាប។ លោកបង្ហូរអុកស៊ីសែនរាវនេះ ចូលទៅក្នុងធុងមួយទៀត ដើម្បីអោយអុកស៊ីសែនរាវដ៏ត្រជាក់នេះ ក្លាយជាទឹកត្រាំទុយោដែលលោកបង្កើតឧស្ម័នរាវដូចពីធុងមុន បន្តបន្ទាប់គ្នា ដែលធ្វើអោយសីតុណ្ហភាពត្រជាក់ទៅៗ។ ចុងក្រោយ លោកបានបង្កើនសំពាធលើឧស្ម័នអ៊ីដ្រូសែន ហើយព្រលែងសំពាធយ៉ាងលឿន បន្ទាប់មកបង្ហូរឧស្ម័ននេះឆ្លងកាត់ធុងដែលមានឧស្ម័នរាវដ៏ត្រជាក់ (-២៥២អង្សារសេ) ដែលជាលើកដំបូងលោកទទួលបាន អ៊ីដ្រសែនរាវ។ លោកសាកល្បងធ្វើតេស្តដោយដាក់កែវឧស្ម័នអុកស៊ីសែនចូលក្នុង អ៊ីដ្រូសែនរាវ នេះ ហើយលោកឃើញថា អុកស៊ីសែន កកយ៉ាងលឿន។ ពេលនេះ លោកខិតចូលមួយជំហានទៀតហើយទៅកាន់រំបកគំហើញចំណុចទាបបំផុតរបស់សីតុណ្ហភាព។
តែលោកមិនជាមនុស្សតែម្នាក់ដែលកំពុងប្រជែងគ្នាក្នុងដំណើរទៅរកចំណុចត្រជាក់ជាងគេបំផុតនោះទេ។ ជំហានបន្ទាប់របស់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនៅពេលនោះ គឺត្រូវទៅរកចំណុចដែលត្រជាក់ជាងអ៊ីដ្រូសែនរាវទៅទៀត។ ជំហានបន្ទាប់នោះ គឺ ហេល្យ៉ូម (Helium)។ ហេល្យ៉ូម គឺជាឧស្ម័នដែលមាននៅលើព្រះអាទិត្យ តែគឺជាឧស្ម័នដ៏កំរមួយនៅលើផែនដី។ លោក ដឺវ៉ា មិនមានឧស្ម័នហេល្យ៉ូមដើម្បីយកមកពិសោធគ្រប់គ្រាន់ទេ។ ជាងនេះទៅទៀត លោកបានក្លាយជាបច្ចាមិត្តរបស់អ្នកផ្គត់ផ្គង់ឧស្ម័នហេល្យ៉ូម នៅក្នុងតំបន់។ ផ្ទុយទៅវិញ លោក ហៃ ខេម៉ឺលីង ហូណេស (Heike Kamerlingh Onnes) ដែលមានសញ្ជាតិអាឡឺម៉ង់ ក៏កំពុងស្វែងរកឧស្ម័ននេះ ដើម្បីពិសោធដូចគ្នា។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រោយមក អ្នកទាំងពីររកបានឧស្ម័នហេល្យ៉ូមគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីចាប់ផ្ដើមពិសោធ។
មន្ទីរពិសោធន៍របស់លោក ដឺវ៉ា គឺជាកន្លែងគ្រោះថ្នាក់ ត្បិតអ្នកនៅទីនោះត្រូវធ្វើការជាមួយនឹង ឧបករណ៍កញ្ចក់ដែលបញ្ចូលសំពាធយ៉ាងសំបើម។ នៅថ្ងៃមួយ មន្ទីរពិសោធន៍លោកត្រូវបានបិទដោយរដ្ឋាភិបាល ពីបញ្ហាសុវត្ថិភាព។ ពិបាកជាងនេះទៅទៀត បុគ្គលិកមន្ទីរពិសោធន៍លោកម្នាក់បានបើកបញ្ចេញឧស្ម័នហេល្យ៉ូមដែលមានតែមួយធុងនោះអោយហើរចេញទៅក្នុងបរិយាកាសអស់។
នៅម្ខាងទៀត លោក ហូណេស កំពុងញាប់ដៃញាប់ជើង ធ្វើការពិសោធន៍ដើម្បីឈានទៅធ្វើអោយហេល្យ៉ូមរាវ។ នៅថ្ងៃទី ១០ កក្កដា ១៩០៨ លោកក៏បានសំរេចជោគជ័យលោក ដោយធ្វើអោយ ឧស្ម័នហេល្យ៉ូម ទៅជារាវ ដោយប្រើសីតុណ្ហភាព -២៦៨អង្សារសេ តែ៤អង្សារលើសសីតុណ្ហភាពសូន្យដាច់ខាតប៉ុណ្ណោះ។ លោកទទួលបាន ពានរង្វាន់ណូបែលវិទ្យាសាស្រ្ត នៅឆ្នាំ១៩១៣ ពីការរកឃើញនេះ។
អ្វីដែលគួរអោយកត់សំគាល់គឺ នៅសីតុណ្ហភាពទាបខ្លាំងបែបនេះ លក្ខណៈទប់ការចំលងអគ្គិសនីរបស់បារ៉ត ក្លាយជាបញ្ច្រាស ដែលអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនៅសម័យនោះហៅថា Super Conductivity បកប្រែថា ភាពចំលងអស្ចារ្យ។ មួយវិញទៀត ហេល្យ៉ូមរាវ បញ្ចេញលក្ខណៈមួយផ្សេងទៀតនៅសីតុណ្ហភាព២អង្សារលើសីតុណ្ហភាពសូន្យដាច់ខាត គឺវាឈប់ពុះ ហើយមានលក្ខណៈមិនមានផ្លាស់ប្ដូរតាមទំនាញផែនដី ហើយហូរឆ្លងកាត់កែវដែលធ្លាប់ដាក់ហេល្យ៉ូមរាវនៅសីតុណ្ហភាពលើនេះធម្មតា។ លក្ខណៈចំលែកនេះ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត អោយឈ្មោះថា Super Fluidity (ភាពរាវ អស្ចារ្យ)។ ក្រោយមកច្រើនឆ្នាំមកទៀត ទើបមែកធាងរូបវិទ្យាថ្មីមួយទៀតហៅថា រូបវិទ្យាអង្គធាតុ (Quantum Physics) ចាប់ផ្ដើមអាចពន្យល់នូវចលនការនេះបាន។
ការស្រាវជ្រាវ ក្នុង រូបវិទ្យាអង្គធាតុ នេះបានបង្ហាញអោយឃើញថាវត្ថុធាតុផ្សំតូចបំផុតរបស់រូបធាតុ មានលក្ខណៈជា អង្គធាតុ ឬជា រលក ឬក៏ទាំងពីរ។ ទ្រឹស្តីនេះមានលក្ខណៈចំលែកណាស់ ដែលសូម្បីតែ រូបវិទូ អាញសតាញ (Albert Einstein) ក៏ពិបាកទទួលយកដែរពីដំបូង។ តែក្រោយមក លោកបានយកលក្ខណៈអង្គធាតុ មកពន្យល់ពី លក្ខណៈចំលែករបស់អង្គធាតុនៅសីតុណ្ហភាពត្រជាក់ខ្លាំង ហើយអោយឈ្មោះថា កំណកញើស បូស-អាញសតាញ Bose-Einstein Condensate (ដោយសារលោក សាត្យាណ្ត្រ ណាត់ បូស ជាអ្នកសរសេរជូនលោក អាញសតាញ ដំបូង)។ អង្គធាតុដែលស្ថិតក្នុងលក្ខណៈនេះ មានលក្ខណៈមិនមែនជាឧស្ម័ន មិនមែនជាអង្គធាតុរាវ មិនមែនជាអង្គធាតុរឹង ឬមានន័យថា អង្គធាតុបាត់បង់នូវអត្តសញ្ញាណលក្ខណភាពរបស់វា។
ដូច្នេះដំណើរបន្តទៀតរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត គឺស្វែងរក លក្ខណៈមិនធម្មតានេះ ហើយធ្វើអោយក្លាយជាការពិត (មិនមែនគ្រាន់តែទ្រឹស្តី) ទៅលើអង្គធាតុដែលគេធ្លាប់ស្គាល់។
លោក អេរីក ខរណេល (Eric Cornell) និងលោក ខាល វ៉ាយមែន (Carl Wieman) លោកទាំងពីរជារូបវិទូដែលធ្វើការក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍របស់សាកលវិទ្យាល័យ កូឡូរ៉ាដូ កំពុងប្រើប្រាស់ កាំរស្មី ឡេសឺ ដើម្បីធ្វើអោយអង្គធាតុត្រជាក់។ ឡេសឺ ត្រូវគេស្គាល់ថាធ្វើអោយអង្គធាតុក្ដៅ តែបើសិនគេប្រើវា អោយជួនជាមួយនឹង ហ្វេ្រកង់របស់អង្គធាតុនោះគេនឹងអាច ធ្វើអោយអង្គធាតុត្រជាក់បាន។ តែលោកទាំងពីរមិនមែនជាក្រុមតែមួយគត់ដែលប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យានេះឡើយ។ នៅឯវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាម៉ាសាឈូសេត ៏(MIT) ឯណោះវិញ លោក វ៉ូលគែង ខេថឺរី (Wolfgang Ketteri) ក៏កំពុងប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យានេះ ដើម្បីធ្វើអោយអង្គធាតុត្រជាក់ ដល់សភាព កំណកញើស បូស-អាញសតាញ ផងដែរ នៅឆ្នាំ ១៩៩១។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ខរណេល និង លោក វ៉ាយមែន បន្ថែមបច្ចេកវិទ្យា ធ្វើអោយត្រជាក់ដោយចំហាយ (Vaporized Cooling)បន្ថែមទៀតផងដែរ។ បច្ចកវិទ្យានេះ ហាក់បីដូចជាទឹកតែក្ដៅនៅក្នុងកែវដូច្នេះដែរ គ្រាន់តែយើងរក្សាអង្គធាតុដោយប្រើដែនម៉ាញេទិក ជំនួសកែវ។ អង្គធាតុដែលមានសីតុណ្ហភាព ខ្ពស់ជាង នឹងហើរចេញពីមាត់កែវ ហើយទុកនៅតែអង្គធាតុដែលត្រជាក់ជាងគេដែលស្ថិតនៅ បាតកែវ សំរាប់តែប្រើប្រាស់ពិសោធ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកទាំងបី តែងតែចែករំលែកបទពិសោធន៍ទៅវិញទៅមក ទោះបីជាត្រូវធ្វើការពិសោធន៍ប្រណាំងគ្នាក៏ដោយ។
នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៥ អង្គធាតុដំបូងគេដែលមានលក្ខណៈជា កំណកញើស បូស-អាញសតាញ ត្រូវបានគេស្រាវជ្រាវរកឃើញ ដោយលោក ខរណេល និង លោក វាយមែន ដោយធ្វើអោយសីតុណ្ហភាពចុះត្រជាក់យ៉ាងខ្លាំងដល់ទៅ មួយភាគលាន តែប៉ុណ្ណោះពីលើសីតុណ្ហភាពសូន្យដាច់ខាត។ លោក ខរណេល, លោក វាយមែន និង លោក ខេថឺរី ទទួលបានពានរង្វាន់ណូបែលវិទ្យាសាស្រ្ត រួមគ្នានៅឆ្នាំ ២០០១។
ខ្នាតសីតុណ្ហភាពមួយត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះតាម វិស្វករ និង រូបវិទូ របស់សាកលវិទ្យាល័យ ក្លាស្កូ (Glasgow) ម្នាក់ ឈ្មោះ វីលាម ថមសុន បារ៉ន កែលវិន ទី១ (William Thomson, 1st Baron Kelvin)។ ខ្នាតសីតុណ្ហភាពនេះ ចាប់ផ្ដើម ០ អង្សារ នៅចំណុចត្រជាក់បំផុតរបស់ចក្រវាឡ គឺនៅ -២៧៣,១៥ អង្សារសេ ហើយយោងតាមក្រិតរបស់ អង្សារសេលស៊ុស។ ខ្នាតសីតុណ្ហភាពនេះ ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ច្រើនតែក្នុងវិទ្យាសាស្រ្ត ជាងនៅក្នុង សង្គមទូទៅ។
UPDATE: មានវីដេអូពន្យល់សីតុណ្ភាព Kelvin, Celsius និង Fahrenheit តែ១០វិនាទី ខាងក្រោម៖
មន្ទីរពិសោធន៍របស់លោក ដឺវ៉ា គឺជាកន្លែងគ្រោះថ្នាក់ ត្បិតអ្នកនៅទីនោះត្រូវធ្វើការជាមួយនឹង ឧបករណ៍កញ្ចក់ដែលបញ្ចូលសំពាធយ៉ាងសំបើម។ នៅថ្ងៃមួយ មន្ទីរពិសោធន៍លោកត្រូវបានបិទដោយរដ្ឋាភិបាល ពីបញ្ហាសុវត្ថិភាព។ ពិបាកជាងនេះទៅទៀត បុគ្គលិកមន្ទីរពិសោធន៍លោកម្នាក់បានបើកបញ្ចេញឧស្ម័នហេល្យ៉ូមដែលមានតែមួយធុងនោះអោយហើរចេញទៅក្នុងបរិយាកាសអស់។
នៅម្ខាងទៀត លោក ហូណេស កំពុងញាប់ដៃញាប់ជើង ធ្វើការពិសោធន៍ដើម្បីឈានទៅធ្វើអោយហេល្យ៉ូមរាវ។ នៅថ្ងៃទី ១០ កក្កដា ១៩០៨ លោកក៏បានសំរេចជោគជ័យលោក ដោយធ្វើអោយ ឧស្ម័នហេល្យ៉ូម ទៅជារាវ ដោយប្រើសីតុណ្ហភាព -២៦៨អង្សារសេ តែ៤អង្សារលើសសីតុណ្ហភាពសូន្យដាច់ខាតប៉ុណ្ណោះ។ លោកទទួលបាន ពានរង្វាន់ណូបែលវិទ្យាសាស្រ្ត នៅឆ្នាំ១៩១៣ ពីការរកឃើញនេះ។
អ្វីដែលគួរអោយកត់សំគាល់គឺ នៅសីតុណ្ហភាពទាបខ្លាំងបែបនេះ លក្ខណៈទប់ការចំលងអគ្គិសនីរបស់បារ៉ត ក្លាយជាបញ្ច្រាស ដែលអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនៅសម័យនោះហៅថា Super Conductivity បកប្រែថា ភាពចំលងអស្ចារ្យ។ មួយវិញទៀត ហេល្យ៉ូមរាវ បញ្ចេញលក្ខណៈមួយផ្សេងទៀតនៅសីតុណ្ហភាព២អង្សារលើសីតុណ្ហភាពសូន្យដាច់ខាត គឺវាឈប់ពុះ ហើយមានលក្ខណៈមិនមានផ្លាស់ប្ដូរតាមទំនាញផែនដី ហើយហូរឆ្លងកាត់កែវដែលធ្លាប់ដាក់ហេល្យ៉ូមរាវនៅសីតុណ្ហភាពលើនេះធម្មតា។ លក្ខណៈចំលែកនេះ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត អោយឈ្មោះថា Super Fluidity (ភាពរាវ អស្ចារ្យ)។ ក្រោយមកច្រើនឆ្នាំមកទៀត ទើបមែកធាងរូបវិទ្យាថ្មីមួយទៀតហៅថា រូបវិទ្យាអង្គធាតុ (Quantum Physics) ចាប់ផ្ដើមអាចពន្យល់នូវចលនការនេះបាន។
 |
| Super fluidity ដែលមិនស្របតាមទំនាញផែនដី |
ដូច្នេះដំណើរបន្តទៀតរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត គឺស្វែងរក លក្ខណៈមិនធម្មតានេះ ហើយធ្វើអោយក្លាយជាការពិត (មិនមែនគ្រាន់តែទ្រឹស្តី) ទៅលើអង្គធាតុដែលគេធ្លាប់ស្គាល់។
លោក អេរីក ខរណេល (Eric Cornell) និងលោក ខាល វ៉ាយមែន (Carl Wieman) លោកទាំងពីរជារូបវិទូដែលធ្វើការក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍របស់សាកលវិទ្យាល័យ កូឡូរ៉ាដូ កំពុងប្រើប្រាស់ កាំរស្មី ឡេសឺ ដើម្បីធ្វើអោយអង្គធាតុត្រជាក់។ ឡេសឺ ត្រូវគេស្គាល់ថាធ្វើអោយអង្គធាតុក្ដៅ តែបើសិនគេប្រើវា អោយជួនជាមួយនឹង ហ្វេ្រកង់របស់អង្គធាតុនោះគេនឹងអាច ធ្វើអោយអង្គធាតុត្រជាក់បាន។ តែលោកទាំងពីរមិនមែនជាក្រុមតែមួយគត់ដែលប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យានេះឡើយ។ នៅឯវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាម៉ាសាឈូសេត ៏(MIT) ឯណោះវិញ លោក វ៉ូលគែង ខេថឺរី (Wolfgang Ketteri) ក៏កំពុងប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យានេះ ដើម្បីធ្វើអោយអង្គធាតុត្រជាក់ ដល់សភាព កំណកញើស បូស-អាញសតាញ ផងដែរ នៅឆ្នាំ ១៩៩១។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ខរណេល និង លោក វ៉ាយមែន បន្ថែមបច្ចេកវិទ្យា ធ្វើអោយត្រជាក់ដោយចំហាយ (Vaporized Cooling)បន្ថែមទៀតផងដែរ។ បច្ចកវិទ្យានេះ ហាក់បីដូចជាទឹកតែក្ដៅនៅក្នុងកែវដូច្នេះដែរ គ្រាន់តែយើងរក្សាអង្គធាតុដោយប្រើដែនម៉ាញេទិក ជំនួសកែវ។ អង្គធាតុដែលមានសីតុណ្ហភាព ខ្ពស់ជាង នឹងហើរចេញពីមាត់កែវ ហើយទុកនៅតែអង្គធាតុដែលត្រជាក់ជាងគេដែលស្ថិតនៅ បាតកែវ សំរាប់តែប្រើប្រាស់ពិសោធ។
 |
| ធ្វើអោយត្រជាក់ ដោយប្រើឡេស៊ើ |
នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៥ អង្គធាតុដំបូងគេដែលមានលក្ខណៈជា កំណកញើស បូស-អាញសតាញ ត្រូវបានគេស្រាវជ្រាវរកឃើញ ដោយលោក ខរណេល និង លោក វាយមែន ដោយធ្វើអោយសីតុណ្ហភាពចុះត្រជាក់យ៉ាងខ្លាំងដល់ទៅ មួយភាគលាន តែប៉ុណ្ណោះពីលើសីតុណ្ហភាពសូន្យដាច់ខាត។ លោក ខរណេល, លោក វាយមែន និង លោក ខេថឺរី ទទួលបានពានរង្វាន់ណូបែលវិទ្យាសាស្រ្ត រួមគ្នានៅឆ្នាំ ២០០១។
សីតុណ្ហភាព កែលវិន (Kelvin)
ចាប់ផ្ដើមពីសីតុណ្ហភាពព្រះអាទិត្យ ៥០០០ កែលវិន, ដែករលាយនៅ ១០០០ កែលវិន, សីតុណ្ហភាពក្នុងផ្ទះធម្មតា ៣០០ កែលវិន, ខ្យល់ទៅជារាវ នៅ ១០០ កែលវិន, អ៊ីដ្រសែនរាវនៅ ២០ កែលវិន, ហេល្យ៉ូម នៅ ៤ កែលវិន, ផ្នែកដែលត្រជាក់បំផុតនៃលំហអាកាសគឺ ៣ កែលវិន, ជាមួយនឹង ឡេសឺ យើងអាចទៅដល់ ០,០០០០០១ កែលវិន, ហើយជាមួយនឹង ម៉ាញេទិកធ្វើអោយត្រជាក់ យើងទៅដល់ ១ ពីកូកែលវិន (1pK) ឬ ១ ភាគ ១០០លាន កែលវិន ពីលើសីតុណ្ហភាពទាបបំផុតក្នុងចក្រវាឡ។
សូន្យ អង្សារកែលវិន គឺជាសីតុណ្ហភាពសូន្យដាច់ខាត ជាសីតុណ្ហភាពទាបជាងគេបំផុតរបស់ចក្រវាឡទាំងអស់។
តែយ៉ាងណាម៉ិញ យើងនឹងមិនអាចទៅដល់សូន្យដាច់ខាតបានឡើយ, យើងនៅតែមានលេខមួយក្រោយក្បៀសជានិច្ច។ ហេតុអ្វី? សូមComment។
UPDATE: មានវីដេអូពន្យល់សីតុណ្ភាព Kelvin, Celsius និង Fahrenheit តែ១០វិនាទី ខាងក្រោម៖
No comments:
Post a Comment